ความหมายของ Emotional Intelligence มีหลายๆ คำที่น่าสนใจ เช่น การตระหนักรู้ และเข้าใจ การควบคุมสติอารมณ์ ความสัมพันธ์เชิงบวก ซึ่งทั้งหมดแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของความฉลาดทางอารมณ์ (EI)
โดย Daniel Goleman ได้อธิบายความฉลาดทางอารมณ์ในเชิงวิทยาศาสตร์ ว่า
สมองส่วนที่ควบคุมความรู้สึก ทำหน้าที่จดจำความรู้สึกต่างๆ ทั้งความสุข เศร้า และโกรธ จะทำงานกับการตอบสนองทางร่างกาย
คือ สมองส่วนที่เรียกว่า อะมิกดาลา (Amygdala) ที่มีรูปร่างเหมือนเมล็ดอัลมอนด์อยู่บริเวณสมองส่วนกลีบขมับ
เป็นศูนย์กลางของอารมณ์ หรือเรียกว่า เป็น “emotional brain”
ซึ่งการตอบสนองทางด้านอารมณ์เริ่มต้นจากสมองส่วนนี้ และเชื่อมโยงไปยังส่วนที่ประมวลผลอื่นๆ และอีกแนวคิดที่น่าสนใจเกี่ยวกับความฉลาดทางอารมณ์ ก็คือ ปรากฎการณ์ Amygdala Hijack หรือ ภาวะที่สติ “ถูกปล้น”
Goleman อธิบายว่าคือ ปรากฏการณ์ที่สมอง (ส่วน Amygdala) เทคโอเวอร์ร่างกาย และตอบสนองทางอารมณ์ในแบบที่ควบคุมไม่ได้
ขาดตรรกะและเหตุผล หรือที่เราเรียกกันว่า “ปรี๊ดแตก”ยกตัวอย่างเช่น การตะโกนใส่คนที่โต้เถียงกับคุณ แต่เมื่อผ่านไปครู่หนึ่ง คุณกลับมาคิดว่า คุณทำเกินไปรึเปล่า และคุณอาจจะกลับมาถามตัวเองว่า “ตอนนั้นคิดอะไรยู่เนี่ย” นั่นคือ ภาวะที่สติถูกปล้น
โดย Goleman ได้แบ่งองค์ประกอบของความฉลาดทางอารมณ์ ออกเป็น 4 องค์ประกอบสำคัญ คือ
องค์ประกอบส่วนที่ 1 : Self-awareness (ความตระหนักรู้ในตนเอง)
องค์ประกอบส่วนที่ 2 : Self-management (การควบคุมตนเอง)
องค์ประกอบส่วนที่ 3 : Social awareness (การรู้จักสังคม ความเข้าใจผู้อื่น)
องค์ประกอบส่วนที่ 4 : Relationship management (การจัดการความสัมพันธ์)
ที่เราจะมีทำความรู้จักทั้ง 4 องค์ประกอบ ในบทความถัดไป
แหล่งที่มา:
Goleman, D. (1998). Working with emotional intelligence. New York: Bantam Books.
Harvard Business School, 2019, Why Emotional Intelligence is important in leadership